Mimo że częściej spotykanym rozwiązaniem są panele fotowoltaiczne na dachu, swoich zwolenników ma również fotowoltaika na gruncie. Jakie są zalety i wady takiej opcji montażu paneli PV i jak wybrać miejsce optymalne dla konstrukcji wsporczych?
Kiedy warto zamontować fotowoltaikę na gruncie?
Montaż paneli fotowoltaicznych na gruncie to ciekawa alternatywa dla instalacji na dachu. W Polsce w dalszym ciągu są one spotykane bardzo rzadko.
Inwestorzy prywatni na fotowoltaikę gruntową decydują się w przypadku braku możliwości montażu paneli na dachu budynku (np. wskutek niewystarczającej ilości miejsca czy zbyt małej nośności). Wówczas stelaże naziemne do fotowoltaiki są dobrą alternatywą, o ile dysponujemy wystarczającą ilością niewykorzystanej powierzchni terenu. Instalacja fotowoltaiczna na gruncie to również ciekawy wybór w przypadku gospodarstw rolnych.
Warto przypomnieć, że na mocy ustawy obowiązującej od 18 listopada 2019 roku, wprowadzono jednolitą stawkę VAT na panele słoneczne. Po zmianach, o ile instalacja gruntowa znajduje się na działce o maksymalnej powierzchni 300 mkw., jest ona objęta niższym, 8-procentowym podatkiem VAT (wcześniej 23 proc.).
Jak wybrać miejsce montażu paneli fotowoltaicznych na gruncie?
Przy decyzji o montażu paneli PV na gruncie kluczowym czynnikiem jest lokalizacja. Najważniejsze, aby teren nie był zacieniony przez obecne i przyszłe budynki czy drzewa. Wpłynie to niekorzystnie na wydajność paneli. Poza tym może być przyczyną ich uszkodzenia, na przykład przez spadające gałęzie.
Zasadność montażu konstrukcji w danym miejscu działki wstępnie możemy ocenić samodzielnie. Jednak zwłaszcza w przypadku wątpliwości bezpieczniej skorzystać z pomocy specjalistów. Zasugerują oni najkorzystniejsze rozwiązanie i wskażą optymalne miejsce na działce. Pomóc mogą też optymalizatory.
Panele fotowoltaiczne na ziemi powinny być skierowane w kierunku południowym, najlepiej pod kątem 30–40 stopni, co przy gruntowych instalacjach fotowoltaicznych nie stanowi większego problemu. Wtedy absorpcja promieniowania jest najwyższa, a ogniwa pracują z maksymalną wydajnością, co ma korzystny wpływ na moc instalacji fotowoltaicznej.
Poza tym nie możemy zapomnieć o wentylacji paneli fotowoltaicznych. Zwróćmy też uwagę na znajdującą się pod nimi glebę, która powinna być jak najcięższa. Dlatego nawet przy lżejszych konstrukcjach aluminiowych odradza się montowanie paneli na piaszczystym gruncie.
Jakie są zalety montażu paneli fotowoltaicznych na gruncie?
Naziemne konstrukcje pod panele PV mają wiele zalet. Przede wszystkim panele słoneczne na gruncie ustawimy w kierunku południowym i pod optymalnym kątem. Nie ogranicza nas konstrukcja czy wielkość dachu, jak często bywa w tradycyjnych instalacjach fotowoltaicznych.
Jeśli chcemy zagwarantować instalacji maksymalną wydajność, przy dodatkowej inwestycji możemy zainwestować nawet w system solar tracker. To tzw. system nadążny, w którym panele podążają za ruchem słońca, zwiększając tym samym swoją efektywność nawet o 30 proc. Takie rozwiązanie docenimy zwłaszcza w sezonie zimowym, kiedy kąt padania promieni słonecznych jest mniejszy niż latem.
Innym atutem paneli na ziemi jest ich wentylacja, kluczowa szczególnie w gorących miesiącach letnich. Oczywiście konstrukcja pod panele fotowoltaiczne na gruncie jest też łatwa w montażu, który odbywa się w dogodnych warunkach.
Z uwagi na ogólną dostępność mniej zachodu wymaga też konserwacja paneli. Powinniśmy je czyścić przynajmniej raz w roku, co na gruncie jest o wiele prostsze. W przypadku instalacji na dachach często jesteśmy zmuszeni zatrudnić do tego specjalnych fachowców.
Dodajmy do tego, że najlepsze są stelaże pod panele fotowoltaiczne wykonane z aluminium i ocynkowanej stali. To materiały odporne na korozję i działanie czynników atmosferycznych.
Zgodnie z prawem budowlanym nie ma też potrzeby występowania o pozwolenie na budowę, o ile moc instalacji nie przekracza 50 kWp. Przy większych instalacjach takie pozwolenie jest już konieczne.
Jakie są wady montażu paneli fotowoltaicznych na gruncie?
Podobnie jak instalacje montowane na dachu, również konstrukcje naziemne – obok swoich atutów mają też wady. Montaż paneli na gruncie wymaga poświęcenia na ten cel sporego wycinka działki. Problem jest większy, jeśli usytuowanie ich na naziemnych stelażach wymaga wycięcia drzew. Pamiętajmy przy tym, że w ten sposób mocno ograniczamy sobie planowanie zagospodarowania działki w przyszłości.
Ze względu na wykorzystanie specjalnych stelaży koszt montażu na gruncie jest wyższy. Konstrukcję do podłoża przytwierdza się na dwa sposoby – przez montaż słupków konstrukcyjnych w betonowych fundamentach lub umieszczenie stalowych elementów podstawy w gruncie na głębokości ok. 1,5 m.
W końcu konstrukcjom naziemnym daleko do estetyki paneli na dachach, gdzie są one zamontowane subtelnie i niemal niewidoczne. Zagospodarowany w ten sposób grunt od razu rzuca się w oczy i niekoniecznie jest to atut. Zwłaszcza że łatwa dostępność może prowokować do kradzieży lub celowego wandalizmu stworzonej instalacji.
Instalacja fotowoltaiczna na gruncie powinna być więc dobrze przemyślana. Mimo wielu oczywistych atutów, jeśli nawet mamy taką możliwość, powinniśmy traktować ją jako alternatywę, na przykład przy braku miejsca na dachu lub jego niewystarczającej nośności. Wówczas decyzja o montażu instalacji fotowoltaicznej na naziemnych stelażach jest w pełni uzasadniona. Oczywiście, o ile dysponujemy wystarczającym skrawkiem działki wolnym od zacienienia.